In historical and prehistoric times, various pathogens from human origin or from animals to humans have affected millions of people as diseases such as plague, smallpox, and tularemia. It is known that epidemic diseases played a role in the historical records on the way to the collapse of the Hittite state. There are many records of epidemics in ancient Greek and Roman states. Geographical discoveries have opened up new opportunities for the spread of diseases. The corona virus epidemic, which emerged in China at the end of 2019 and spread from there to the whole world, was named COVID-19 by the World Health Organization. It causes problems in many parts of the body in addition to the respiratory tract. COVID-19 has become the biggest epidemic of recent years, affecting millions of people. Restrictions against COVID-19 have raised concerns about health problems in people as well as economy. Psychological problems, anxiety and sleep disorders related to decreased sociality have been reported in many studies. Possible problems due to inactivity are areas where more data can be revealed in the future. The purpose of this review is to gather historical information on past outbreaks and present some of the selected effects of the current Covid-19 outbreak on human health.
Keywords: Corona, COVID-19, Pandemic, Epidemic in History, RestirctionTarih ve tarih öncesi dönemlerde insan kaynaklı ya da hayvanlardan insanlara geçen çeşitli patojenler örneğin veba, çiçek, tularemi gibi hastalıklar milyonlarca insanı etkilemiştir. Tarihsel kayıtlarda Hitit devletinin yıkılışına giden yolda salgın hastalıkların rol oynadığı bilinmektedir. Antik Yunan ve Roma devletlerinde salgın hastalıklar ile ilgili çok sayıda kayıt bulunmaktadır. Coğrafi keşifler hastalıkların yayılması için yeni yollar açmıştır. 2019 yılı sonunda Çin’de ortaya ve oradan tüm dünyaya yayılan korona virüs salgını Dünya Sağlık Örgütünce COVİD-19 olarak adlandırılmıştır. Solunum yollarının dışında vücudun pek çok yerinde rahatsızlıklara neden olmaktadır. COVİD-19 son yılların en büyük salgını haline gelmiş ve milyonlarca insanı etkilemiştir. COVİD-19’a karşı kısıtlamalar ekonominin yanı sıra insanlarda sağlık sorunları ile ilgili endişe oluşturmuştur. Sosyalliğin azalmasına bağlı psikolojik problemler, kaygı ve uyku bozuklukları pek çok araştırmada bildirilmiştir. Hareketsizliğe bağlı olası sorunlar ise gelecek dönemlerde daha da çok verinin ortaya konulabileceği alanlardır. Bu derlemenin amacı geçmiş salgınlar ile ilgili tarihsel bilgileri bir araya getirmek ve mevcut Covid-19 salgının insan sağlığı üzerine seçilmiş bazı etkilerini sunmaktır.
Anahtar Kelimeler: Corona, COVİD-19, Pandemi, Tarihte Salgınlar, Kısıtlama.